Potomitan

Site de promotion des cultures et des langues créoles
Annou voyé kreyòl douvan douvan

Plenn pou plenn…

Arc-en-ciels

Arc-en-ciels sur Jarry, vue prise de Grand-Camp, Mai 2009. Photo J.S. Sahaï.

Mi zafè! Lè'w konprann-dè-di chalè-la kay ban nou on ti favè, sé lè soley-la ka woukomansé chofé béton-la, pou lannuit ou pé pa dòmi. Lapli-la kant a'y, i ni ka tonbé on bon ti kou épi bon loraj ek bon zéklè, é mi nou ja ka plenn, ka fè fwet, ka fè fwet, woy, ki lapli ésa...

Mé chonjé, séla ka lévé bonè pou ba bef é kabrit bwè la, sa ka bésé pou planté siv, salad, kouskouch é pakala pou nou mété si difé, yo ka fout kontan lè'w vwè mwenn ti gren lapli atè. Gran janr dè moun ka menné kat-kat a yo an vil, yo, yo ka pléré si'w vwè jant kromé a yo pran mwenn ti labou ouben on ti kòché si kawosri a yo, on ti ayen di tou, ou. Mé menm labou sal lasa, ében sé’y kit tè! Sé adan'y manjé-péyi-la ka pousé an jaden, é dabò-pou-yonn, sé épi tè-lasa Bondié blan la fè ki Ejipsien ki Etiopien…

Kifè, lé'w vwè lamétéo ka bay an télé-la, nou pa sa pwofité belté é diez a sé ti fanm long la ka palé ban nou la. Sé manmzel mànken-la ka tod lang a yo pou nou, yo ka mété dwet a yo kon révolvè, a la Jéms Bond, pou montré nou si kat-la ola satélit-la ka vwè kek niyaj paré a pété pou lagé dlo si nou. Olié nou touvé sé ti fanm-la sa on ti jan komik, nou la ka plenn, es kil fra bo, es kil fra bo... Mé ka ki bo, ka ki botan ojis? Botan, pou sa-la ka travay tè-la, sé bon ti gout lapli é bon titak soley ka maché bwaré silon chak katié a la lin. Mé lè'w vwè sé moun lot bò-la ka vin an vakans, lé yo débaké épi gran serviet a yo, épi tib krem anti-po-brilé a yo, é sprey anti-moustik a yo, lè'w vwè yo lonji kadav a yo si on plaj, pou bwonzé tété a yo é restan a yo, ka yo ka mandé komité di tourizm pou lajan-la yo péyé-la? A pa ni dé bel dan ki pa gaté, ni on ti souri a glos, yo san fouté di sa. Sa moun-la vlé pou éwo a yo, sé on gwo soley cho, san pon mewd niyaj a lapli, ni pon van, wi.

É kenkayri, machann kontrè-plaké, vandè’d tol, klou é zouti? Sé siklòn anonsé ki botan a yo, pou yo tapé si kalkilatris a yo, é pou kes a yo fè kling-kling!? Lé'w vwè yo kay priédié légliz, sé pou mandé lè trè-ho ba yo sa! Kivédi, gwo malè a si la ka touvé i sé gran chans a tala. Sé kon sa lavi-la ka touné: on kou wou-la ka monté, on kou i ka désann... Toupannan sé siklis-la ka pédalé, yo ka monté mòn, yo ka vansé. Ki yo dopé, ki yo pran lagout, ki yo bwè dlo-d-sous ouben ji-d-sapoti an kanet ki sòti jis Sengapou, yo ka vansé. É ki an Tou dè Fwans, Tou Gwadloup, Tou Matinik, Tou Kayèn é tou a touloulou, ni siklis ka pran pwodui, é ni sa ki pa ka pra.? Mé kiles ki kiles, alé-savwar! Tou kon ni dòktè ka ba ta yo pwodui, ni sa ki pa ka, é ni dot doktè ka fouyé an pisa pou vwè sa dot doktè kon yo yo ba siklis-la anba mayo.

Kel-kan-swa! Nou toujou ni on plenn pou nou plenn, ki sé la plenn-lin ouben la nouvel-lin!

Mé konm sé vakans, annou arété plenn ti gout, é ba lespri annou on ti tizàn Zèn-té. En?

Plis fos!

Jean S. Sahaï

Mai 2009

Viré monté