Potomitan

Site de promotion des cultures et des langues créoles
Annou voyé kreyòl douvan douvan

Bato Pil Konmiyon Pwens-lan

Pa Yonn

Yonn dé lyé tousèl si'y ka voyajé pa lanmè mé pwan Clarita pou lòt lilèt asou voyaj li an défi. Dlo-a ki ka kouwi épi libèté èk ka chajé mizi lavi ni toujou fè'y tjèksyonnen ki moun wa ki moun pa wa. Magwé sa, pwéson pa ni bòn doubout libèté yo èk fè yo pa sa dwivé gwo lanmè-a. Moun, okontwé ki té toujou fè wèg, biten pou fè èk biten pou pa fè. Biten pou kouyonnen nou menm èk fè nou kwè nou ni lèspwi, kon dévlòpman-an lojistics épi kontwòl bòn. Apwézan, i pwan konmen doubout, kontwòl èk bagay pa débawasé avan nou sa pwan anyen èk pyèsonn asou kawé nou sa wè olwen.

Clarita té yon tifi ki té ni lasajès èk té senp. Kon an manmzèl, i té vlé moutwé jennès i té ni an lòt lavi pasé lavi fwé-a ki té ka simen kon difé. Difé'y pou simen lakopwann spiwityouèl li èk èspéwéyans pou tout moun i sa wivé té asé cho pou mafwézé anyen si akòdé an chans. Mé kanmenm, mannyè-a ki pli wézonnab èk sèvi an pil pou alé lòt lilèt-la i pa té sa apiyé'y. Épi sa pa té kay janmen manché.

Clarita té sav kado'y té èkstwòdinè èk vo simen. Yo té sakwé èk méwité mennen jenn èk vyé moun ki konmen èk sé sa ki kwè yo té wa èk wenn. I té ka katjilé asou'y èk té ka pawé voyaj sala tibwen mwa. Kon tan-an i té ka katjilé asou vini pwé, i koumansé chaché an mannyè toupatou. I té sanm i konsidiwé tout bagay mé yonn!

Sèl lòt bagay té kous machann lannwit-la. Sé bato pil épi podwi moun moutany, konminyon pwens-an ki militè wa-a ké détwi si'y jwenn li. Gadé dèyè, i sipozé katjilé asou sa avan anyen ankò mé Clarita di'y menm spiwityouèlité'y èk mannyè i lévé té kay janmen pèmèt sa. Pa jis tan tibwen pawòl tjenn jwé asou lidé'y: spiwityouèlité, lévé èk difé. Sa sé'y, i di, mwen ka wèzévé voyaj-la! Wèzévé, i katjilé èk wi i menm paski i sav lopéwasyon-an pa té twadisyonnèl. I té an zafè wis mé otan apiyé'y ki'y té janmen asou lidé'y kous-la pa té on bagay pou apiyé.

Tanzantan, adan sé disizyon-an Clarita té ké fè pwèskè pa té kawaktè'y. Disizyon sala té annèk lòt. Mé kanmenm, i toujou kwè wézon-an pou aksyon té pli gwo pasé aksyon-an li menm. Sé sa ki fè, an lidé'y i té anlè an viv épi li menm èk spiwityouèlité ki té pli fò tousèl. May té ki mèt dépi'y fè lidé'y pou pwan kous sala. Ki lè i yé, batiman-an, sa ki tjé i kay pati èk ki moun...tout biten té may. La pa té ni pyès gany paski tout biten té fè an sigwé. La pa té ni pyès gwan avètisman antiwan batiman-an té ka santi fwé kon yo batjé'y an fè nwè-a. Clarita santi an bagay lévé andidan'y mé danjé lannwit-la fè tout moun chonjé yo bizwen pou tjenn tèt yo anba.

Clarita sav si tout biten pa té fèt kon i katjilé asou'y i pa té kay fini bon pou inosans li èk poutji'y fè voyaj-la. Fidji'y té ké asou papyé nouvèl pou mwa pwochenn ki ka vini. Senpléman ka mété'y asou papyé nouvèl pa té kay konsèné'y mé kont-la ki ké mété épi'y. Apwé sé nonm-lan fini foulé batiman-an Clarita moutwé ki bò'y sa asid pou voyaj-la, yon boulo podwi. I koulé li menm adan'y akwédi i mandé pou foulé'y pasé ki. Pitèt nwèsè-a té ka fè'y pè ében lòdè-a té ka halé'y. An ti pousad pou koté lanmè-a té pli fon èk tout twa asou batiman-an sav tan sala tout sa té wèsté, yo dédiké an plen.

Voyaj-la pa té sanm wéyèl kon batiman-an koupé dlo pasé pli fwa adan lézè pasé lanmè-a. Blouch...blouch...blouch anwout pou lilèt pwochenn-lan. La ni plizyè fwa koté Clarita santi pou vonmi mé i pawé byen. I chwazi manjé dwa-a pou lajouné-a èk pwan mèdsin-la ki yo di’y. Apipwé mitan voyaj-la, kaptenn-lan étenn machin-la èk pèmèt batiman-an pou kontiné hòd vitès li. Silans-lan té ka vini dézagwéyab èk lapè té klè. Dépi machin-la étenn, tjè Clarita pilé fò tèlman i goumen épi lanm-lan ki té fouté batiman-an. Kanmenm, sété Clarita tousèl ki té ka kouté'y.

boule

 Viré monté